Kατάθεση απόψεων σχετικά με τον ΧΥΤΥ

Στις σερραϊκές εφημερίδες των τελευταίων ημερών αλλά και στα δελτία ειδήσεων των τηλεοπτικών σταθμών δεσπόζει-και σωστά-το θέμα της υπογραφής της σύμβασης για την κατασκευή του ΧΥΤΥ, μεταξύ της Νομ. Αυτοδιοίκησης και της αναδόχου εταιρείας που θα κατασκευάσει το έργο.
Η εξέλιξη είναι ικανοποιητική για το Νομό μας, αφού το πρόβλημα της διαχείρισης των στερεών απορριμμάτων ( μαζί με το πρόβλημα των υγρών λυμάτων ) είναι τα σοβαρότερα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε.
Ωστόσο, είναι απαραίτητες κατά την άποψή μου, ορισμένες επισημάνσεις, γιατί υπάρχουν περιθώρια σημαντικών βελτιώσεων και αλλαγών στο έργο, αρκεί να αλλάξουμε νοοτροπία όσον αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων
Όπως φαίνεται από τις δηλώσεις του κ. Νομάρχη, των Αντινομαρχών, υπηρεσιακών
παραγόντων κ.α ,αλλά κυρίως από τις δηλώσεις του Δημάρχου Στρυμονικού και
Προέδρου της ΕΣΑΝΣ, ( Εταιρεία Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Ν.Σερρών )
μαζί με τον ΧΥΤΥ, θα λειτουργήσει και μονάδα μηχανικής και βιολογικής
επεξεργασίας, δηλαδή, μηχανικής ανακύκλωσης. Η λύση , όμως, της μηχανικής ανακύκλωσης δεν είναι η βέλτιστη. Είναι, μια κατ΄ ανάγκην λύση , ένα έργο, που δεν μπορούμε να το αποφύγουμε.
Μπορούμε όμως, να μειώσουμε το μέγεθός του, το κόστος
κατασκευής του και τον όγκο των απορριμμάτων που θα δέχεται, με την προώθηση της ανακύκλωσης
διαφόρων κατηγοριών απορριμμάτων, καθώς και της δημοτικής και οικιακής
κομποστοποίησης. Αν στηριχθούμε, όμως, κυρίως, στην μηχανική ανακύκλωση,
την οποία πολλές οικολογικές οργανώσεις αμφισβητούν, δεν πρόκειται να γίνουμε, ως Νομός, ποτέ «πρωτοπόροι» στην Ελλάδα.

Και τούτο γιατί Εργοστάσια μηχανικής Ανακύκλωσης και
Κομποστοποίησης ( ΕΜΑΚ ) άρχισαν να γίνονται εδώ και δύο δεκαετίες στην
πατρίδα μας, με πρώτο της Καλαμάτας, που ολοκληρώθηκε το 1996. Ακολούθησαν
στα Χανιά, στα Νέα Λιόσια ( το μεγαλύτερο στη χώρα που στοίχισε 34 δις δραχμές
!)κ.α. Όμως η εμπειρία από την λειτουργία αυτών των
εργοστασίων δεν είναι ιδιαίτερα ικανοποιητική γιατί ο μηχανικός διαχωρισμός των
απορριμμάτων έχει διάφορα μειονεκτήματα όπως:
-Το παραγόμενο κομπόστ ( λίπασμα ) από την επεξεργασία των οργανικών
υπολειμμάτων δεν είναι καλής ποιότητας, με αποτέλεσμα να μην είναι εμπορεύσιμο.
Μεγάλες ποσότητες, λοιπόν, παραμένουν αδιάθετες και απαιτούνται στη συνέχεια
νέοι ΧΥΤΑ για να θάβεται το υπόλοιπο προϊόν. Προβλήματα υπάρχουν επίσης από ένα άλλο προϊόν που παράγεται για να διατεθεί στη βιομηχανία, γνωστό ως RDF.
-Το κόστος κατασκευής είναι πολύ μεγάλο και λίγες οι θέσεις εργασίας που
προκύπτουν, ενώ το σημαντικότερο μειονέκτημα της μηχανικής ανακύκλωσης είναι
ότι δεν συμμετέχουν οι πολίτες σ΄ αυτήν. Επαναπαύονται στο γεγονός ότι
υπάρχει εργοστάσιο που ανακυκλώνει τα σκουπίδια και δεν προσπαθούν,
δεν μαθαίνουν να το κάνουν οι ίδιοι, με αποτέλεσμα ο όγκος τους να αυξάνεται συνέχεια και να θέλουμε νέους ΧΥΤΑ Ή ΧΥΤΥ..
Επισυνάπτω παρακάτω, τμήμα από άρθρο του καθηγητή του ΕΜΠ, Kίμωνα Χατζημπίρου που αφορά τη μηχανική ανακύκλωση και δημοσιεύτηκε στην «Ελευθεροτυπία» το Φεβρουάριο του 2008:
Η ανακύκλωση-μαϊμού δημιουργεί σύγχυση και υπονομεύει τις ευγενικές προθέσεις συμμετοχής που έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν οι πολίτες. Μια τεχνολογία, που υπόσχεται να απαλλάξει τους καταναλωτές από τη φροντίδα διαλογής στην πηγή, φαίνεται ελκυστική σε κάποιους μηχανικούς που αντιπαθούν τις μη μηχανικές λύσεις. Ανακύκλωση όμως υπάρχει μόνον όταν παράγεται από τα σκουπίδια κάτι χρήσιμο. Ο όρος «μηχανική ανακύκλωση» είναι παραπειστικός, αφού το εργοστάσιο παράγει προϊόντα που καταλήγουν σε ταφή. Βέβαια, η κατασκευή και ο εξοπλισμός τέτοιων εργοστασίων σε όλη τη χώρα θα δώσουν ευκαιρίες προσοδοφόρων προμηθειών επί πολλά χρόνια. Η διαχείριση των αναθέσεων από φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αφήνει πολλά περιθώρια. Αντίθετα, η διαλογή στην πηγή δεν προσφέρεται για τόσο αξιόλογες προμήθειες.

Βλέποντας λοιπόν αυτά τα σοβαρά μειονεκτήματα πολλοί Δήμοι της χώρας
ιδιαίτερα της Αττικής ,αλλάζουν τακτική τα τελευταία χρόνια ( βλέπουν τι γίνεται και στις χώρες της Ε.Ε. )
υλοποιώντας νέα προγράμματα ανακύκλωσης, καθώς και προγράμματα
δημοτικής και οικιακής κομποστοποίησης για να διαχειρίζονται οι πολίτες,
κατ΄αρχήν τα απορρίμματά τους και να συμβάλλουν στην μείωση του όγκου τους.
Αν το πρόβλημα των σκουπιδιών μπορούσε να λυθεί με εργοστασιακή ανακύκλωση,
προς τι τότε οι αντιδράσεις των κατοίκων στο Γραμματικό και Κερατέα;
Αυτοί κατοικούν πολύ πιο κοντά από εμάς στο εργοστάσιο επεξεργασίας των Νέων
Λιοσίων και μάλλον έχουν καλύτερη γνώση του τι γίνεται εκεί. Προφανώς δεν είναι
ικανοποιημένοι από τα αποτελέσματα της λειτουργίας και γι΄ αυτό έχουν ενστάσεις
στο να κατασκευαστεί ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ στην περιοχή τους, φοβούμενοι για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις..

Μαζί με την κατασκευή του έργου του ΧΥΤΥ Σερρών προβλέπεται και κατασκευή
εργοστασίου για την παραγωγή ενέργειας. Υποθέτω με καύση των απορριμμάτων.
Υπέρ της καύσης και της ενεργειακής αξιοποίησης των απορριμμάτων υπάρχουν
πολλά επιχειρήματα. Εφαρμόζεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και
στην Αμερική. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια, υπάρχει ένας σκεπτικισμός
, γιατί και αυτή η μέθοδος έχει τα μειονεκτήματά της ,όπως τα τοξικά αέρια που
εκλύονται στο περιβάλλον , η διάθεση της τέφρας που απομένει κ.α
Κυριότερο δε μειονέκτημα είναι ότι και η καύση λειτουργεί κατά της ανακύκλωσης,
αφού για τη λειτουργία της μονάδας απαιτείται για πολλά χρόνια σταθερή ποσότητα
απορριμμάτων, γεγονός που είναι αντίθετο στη φιλοσοφία της μείωσής τους, που
όλοι συμφωνούν ότι πρέπει να επικρατήσει. Η καύση δεν συνάδει, τέλος με τη την Πράσινη Ανάπτυξη που άρχισε πλέον να προωθείται και να επικρατεί σε όλο τον πλανήτη.
Το τελευταίο διάστημα γίνεται λόγος για κατασκευή εργοστασίου καύσης
απορριμμάτων κοντά στη Θήβα. Ισχυρές αντιδράσεις υπάρχουν από την τοπική
κοινωνία, συλλόγους, συνδικαλιστικές οργανώσεις, οι οποίες υποστηρίζονται από
τους βουλευτές όλων των κομμάτων του Ν. Βοιωτίας ( και της Νέας Δημοκρατίας ).

Εν κατακλείδι. Η Νομαρχία, η ΕΣΑΝΣ έχουν μπροστά τους έναν αγώνα δρόμου.
Ιδιαίτερα η δεύτερη ως τώρα δεν έχει να επιδείξει κάποια σημαντική δράση.
Όφειλε χρόνια τώρα να έχει κάνει αισθητή την παρουσία της στο Νομό,
με την προώθηση της ανακύκλωσης σε πολλές κατηγορίες απορριμμάτων,
με διοργάνωση επιστημονικών συνεδρίων,
ημερίδων για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών κλπ, με δημιουργία
ιστοσελίδας για συνεχή ενημέρωση ,
με δημοσίευση των ισολογισμών της στις τοπικές εφημερίδες, με το
να ενημερώνεται η ίδια για όλες τις εξελίξεις στο θέμα της διαχείρισης
απορριμμάτων. Εάν αναζητήσει κανείς στοιχεία για τη δράση άλλων φορέων
διαχείρισης σε όλη την Ελλάδα ( Κρήτη, Ανατολική , Κεντρική και Δυτική
Μακεδονία κ.α ) θα διαπιστώσει μεγάλες διαφορές από το επίπεδο λειτουργίας της
δικής μας ΕΣΑΝΣ ( βλέπε: eesda.gr,diaamath.gr, diadyma.gr, desida.gr,sykies.gr, esda.gr sdnf.gr κ.α )

Τέλος, (αλλάζοντας θέμα, αλλά παραμένοντας στο περιβάλλον ), η Νομαρχία η ΤΕΔΚ και ορισμένοι Δήμοι, όπως της
Ηρακλείας και Στρυμονικού πρέπει να ασχοληθούν σοβαρά
με τη μόλυνση του ποταμού Στρυμόνα από εγχώρια λύματα. Σήμερα ο κ. Νομάρχης
προσπαθεί- και σωστά- να συνεργαστεί με βουλγάρικες υπηρεσίες και
νομαρχίες για να περιοριστεί η ρύπανση
που έρχεται από εκεί, ενώ μέσα στο ελληνικό έδαφος ολόκληροι οικισμοί ρίχνουν τα λύματα τους στο Στρυμόνα χωρίς καμία
επεξεργασία (πιο γνωστή η περίπτωση του Λιθοτόπου ). Είναι άγνωστο επίσης που
καταλήγουν τα λύματα από τους βόθρους των άλλων χωριών που εκκενώνονται από εκκενωτές-φορτηγά.
Είναι αναγκαία η κατασκευή βιολογικού καθαρισμού στην περιοχή του Λιθοτόπου. Ο
Δήμος Ηράκλειας πρέπει να εντάξει το έργο μέσα στις άμεσες προτεραιότητες.
Άμεση είναι η ανάγκη, επίσης, για κατασκευή αποχετευτικών δικτύων σε όλα τα
χωριά του Δήμου Στρυμονικού και Ηρακλείας, τα οποία πρέπει να συνδεθούν και
αυτά με εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού.
Το θέμα είναι πρώτης προτεραιότητας, και θα επανέλθουμε σύντομα, μαζί με
άλλους κατοίκους της περιοχής που έχουν τις ίδιες ανησυχίες για τον Στρυμόνα, που
είναι πηγή ζωής για το Νομό μας. Είναι το ποτάμι των παιδικών μας χρόνων, που
ψαρεύαμε και κολυμπούσαμε όταν είμασταν παιδιά και που δεν πρέπει να το αφήσουμε να αργοπεθαίνει.